Huamarrja nga kinezët po rritet, sanksionet ndaj Rusisë nuk po vendosen: Në çfarë po përfshihet Serbia?

Lajme

Gazeta Express

25/03/2024 7:45

Në tetor të vitit të kaluar, Presidenti i Serbisë, në stilin e tij, trazoi opinionin duke njoftuar se Banka Kombëtare mund të shqyrtojë përfshirjen e juanit kinez në rezervat valutore të Serbisë. Asnjë fjalë për këtë që nga tetori.

NBS për Forbes Serbia nuk i përgjigjet drejtpërdrejt pyetjes nëse është marrë një vendim. Ata i referohen rregulloreve që rregullojnë menaxhimin e rezervave valutore dhe sqarojnë se dokumentet e përmendura “përcaktojnë se struktura valutore e rezervave valutore përcaktohet në përputhje me strukturën valutore të borxhit të jashtëm të Serbisë, që është praktikë e shumë bankave qendrore”. Kjo siguron të ashtuquajturin “mbrojtje natyrore” në masën më të madhe, d.m.th. mbrojtje ndaj rrezikut valutor”, thuhet në përgjigjen që kemi marrë.

“BSK është gjithmonë duke menduar për valutat që mund të përfshijë në portofolin e saj të investimeve, të cilat do të mundësonin diversifikim shtesë të rezervave valutore të BKS-së. Duke pasur parasysh faktin që juani kinez hyn në strukturën valutore të borxhit të jashtëm të Serbisë, si dhe ndërkombëtarizimi i juanit dhe rëndësia e tij në pagesat globale dhe në tregun financiar ndërkombëtar, investimi në aktive të shprehura në juan kinez mund të jetë një nga opsionet për zgjerimin e portofolit të investimeve të NBS-së ato shtojnë në bankën qendrore.

Megjithëse huamarrja nga Banka Kineze e Eksport-Importit të Kinës është në rritje dhe ka arritur në gati 2.7 miliardë euro (një rritje prej një miliard eurosh për tre vitet e fundit), kjo nuk flet për rëndësinë e juanit për vendin tonë, sepse është me sa duket nuk bëhet fjalë për huamarrje në atë monedhë.

Shifrat për këtë temë janë lehtësisht të disponueshme. Në strukturën valutore të borxhit publik të Serbisë, të gjitha monedhat (mes tyre juani) përveç euros, dollarit apo të drejtave speciale të tërheqjes zënë vetëm 0.6%. Për një pjesë kaq të vogël, është e vështirë të pritet që njoftimi i futjes së monedhës kineze në rezervat valutore të mbetet asgjë më shumë se një lëvizje marketingu nga presidenti.

Nga ana tjetër, nëse ai ende vendos të “pasurojë” rezervat valutore me renminbi, do të ishte një hap tjetër drejt, do të thoshin disa, përmirësimit të bashkëpunimit ekonomik me një fuqi të madhe botërore, ndërsa të tjerë do të hynin në një rrugë të rrëshqitshme. ku Serbia tashmë ka rrëshqitur.

Dhe është vërtet e pazakontë që ngjarjet që rrethojnë Kinën dhe juanin të ndodhin në një hapësirë ​​kaq të shkurtër kohore. Para së gjithash, është lidhur Marrëveshja e Tregtisë së Lirë me Kinën, e cila në marrëdhënie të tilla është shumë më e favorshme për palën kineze se jona. Në dhjetor, u nënshkrua një memorandum mirëkuptimi për krijimin e një marrëveshjeje kleringu dhe përcaktimin e një banke kleringu në Serbi për juanin kinez.

Dokumenti rregullon bashkëpunimin në lidhje me ekzekutimin e transaksioneve në juan kinez që do të kryhen nga bankat në Serbi. Kjo mundëson transaksione ndërkufitare në juan kinez për kompanitë dhe institucionet financiare në Kinë dhe Serbi. Në përkthim, tregtia lehtësohet.

Sanksionet kundër Rusisë

Rëndësia e juanit në tregtinë globale është padyshim në rritje, por gjithsesi jo aq sa po prezantohet. Nga ana tjetër, rëndësia e saj në tregtinë me Rusinë, e cila është nën sanksione nga Bashkimi Evropian, SHBA dhe vende të tjera për shkak të agresionit ndaj Ukrainës, po rritet edhe më shumë.

Në disa dokumente, Serbia apostrofohet si një nga vendet problematike kur bëhet fjalë për anashkalimin e sanksioneve ndaj Rusisë për shkak të vendosjes së produkteve me qëllime të dyfishta që mund të përdoren në fushën e betejës.

Fakti që Serbia nuk vendosi sanksione ndaj vendit të udhëhequr nga Vladimir Putin, si dhe fakti që ajo mban transaksionet e pagesave, lehtëson tregtinë dhe sipas institucioneve evropiane, gjithashtu ka diçka që nuk shkon me atë tregti.

Vitin e kaluar e përjetuam edhe vizitën e të dërguarit të posaçëm të BE-së për zbatimin e sanksioneve, David O’Sullivan, si një kujtesë se duhet bërë më shumë për të parandaluar anashkalimin e sanksioneve.

Së fundmi ka ndodhur që një kompani nga Serbia ka përfunduar në listën e sanksioneve të BE-së për shkelje të sanksioneve, katër të tjera në listën e sanksioneve të SHBA-së, ndërsa një në listën e Britanisë së Madhe.

Ajo që zbuluan mediat është se disa prej kompanive, në vend të vendosjes direkte, gjetën një rrugë për dërgimin e mallrave të paligjshme në Rusi, dhe ajo rrugë arrin në vendet e Lindjes së Largët.

Në nëntor, zëdhënësi i O’Sullivan vlerësoi Serbinë në një deklaratë për Forbes Serbia, duke thënë se ne arritëm të reduktojmë evazionin e sanksioneve në zero.

A po ndihmojmë tani (pa)ndërgjegjshëm zhvillimin e një drejtimi alternativ me këtë zhvillim efektiv të marrëdhënieve me Kinën? A nuk ishte i mjaftueshëm paralajmërimi i fundit me vendosjen e kompanive në listën e sanksioneve?

Rusia dhe juani

Ajo që mediat dhe institucionet perëndimore si Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim nuk mund të mos e vënë re, dhe vetë rusët nuk e fshehin, është radha e tyre drejt juanit. Kina është një partner kryesor tregtar i këtij vendi, veçanërisht në dy vitet e fundit për shkak të sanksioneve ndërkombëtare. Dhe veçanërisht shkëmbimi në juan është në rritje.

Rusia prej kohësh e ka përfshirë juanin në rezervat e saj valutore. Në ditën e fundit të vitit 2017, ato arritën në pak më shumë se 10 miliardë dollarë, dhe me fillimin e luftës në 2022, ato do të ishin dhjetëfishuar, në rreth 105 miliardë.

Raporti i BERZH nga gjysma e dytë e vitit të kaluar thotë se në vitin 2022, pjesa e importeve ruse të paguara në juanë u rrit nga 3% në 20%.

Në fund të janarit të këtij viti, Guvernatorja e Bankës Qendrore të Rusisë, Elvira Nabulina, deklaroi se eksportet ruse në juan janë rritur në dy vitet e fundit deri në 86 herë dhe tani përbëjnë 34.5% të totalit të pagesave.

Është e ngjashme kur bëhet fjalë për importet e paguara në juan. Importet ruse në juan janë rritur tetëfish dhe tani janë në 36.4%.

Pse Rusia do të importonte mallra në juan? Nga njëra anë, ul kostot e saj kur bankat e saj, të përjashtuara nga SWIFT, kanë rritur ndjeshëm kostot nëse është e nevojshme të kryhen transaksione në dollarë.

Nga ana tjetër, mallrat që arrijnë në Rusi përmes transaksioneve të paguara në juanë, “humben” lehtësisht në vendet e populluara të Azisë, veçanërisht në Kinë.

Siç vërehet nga ekspertët perëndimorë dhe mediat, është shumë e vështirë të monitorohet fluksi i mallrave, duke përfshirë mallrat me përdorim të dyfishtë, të cilët paguhen në juanë gjatë gjithë kohës dhe ndryshojnë disa pronarë, sepse janë mbytur në një treg kaq të madh, dhe pastaj përfundojnë në Rusi.

Çfarë vuri re Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim?

Analiza e BERZH-it vuri në dukje disa ndryshime të rëndësishme në tregtinë ruse që nga fillimi i agresionit kundër Ukrainës.

Së pari, pjesa e dollarëve dhe eurove në tregtinë e Federatës Ruse, e cila lëvizte rreth 80% në vitet para luftës, ra në 67 për qind në vitin 2022. “Ka pasur një rritje të konsiderueshme të përdorimit të juanit në importet ruse nga Kina, shoqëruar me një rënie të peshës së dollarit”, tha Beata Jaworczyk, kryeekonomistja e BERZH-it.

Është vërejtur edhe faturimi i qarkullimit në juan ndërmjet Rusisë dhe vendeve të treta (Malajzia, Filipinet, Emiratet e Bashkuara Arabe, Taxhikistani, Tajlanda, Tajvani, Japonia…). Për shembull, ajo nuk kishte tregti juan me Mongolinë në 2021, kështu që pjesa e saj do të hidhej në 18% në 2022. Para luftës, pra në janar 2022, pesha e tregtisë me vendet e treta në juan ishte 0.7 për qind dhe deri në dhjetor do të arrinte në 5.3 për qind.

Një gjetje tjetër e rëndësishme e analizës është se faturimi në juan ishte më i përhapur, pra u rrit më shpejt, në tregtinë e mallrave nën sanksione sesa në shkëmbimin e mallrave që nuk janë në listën e produkteve të ndaluara, me gjashtë deri në tetë pikë përqindjeje.

Përdorimi i juanit ishte gjithashtu më i madh në shkëmbimet me vendet që kanë shkëmbime aktive të monedhës me Rusinë. Ekzistenca e shkëmbimeve e bën më të lehtë për eksportuesit që të shkëmbejnë juanin e marrë për shitjen e mallrave në Rusi për një monedhë që u përshtatet atyre. Ekzistenca e tyre praktikisht në një farë mënyre “i shtyn” eksportuesit drejt vendeve të punës në juan, thuhet në raport.

Gjetja e tretë tregon gjithashtu se ka pasur një rritje të mprehtë të numrit të kompanive importuese nga Rusia që filluan tregtimin me juan.

Kështu, sanksionet çuan në një ndryshim jo vetëm në gjeografinë e shkëmbimit të Rusisë me botën, por edhe në monedhën në të cilën kryhet ai shkëmbim, tregon raporti.